ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ
Σε συγκεκριμένη εκτέλεση ενος πειράματος τύχης, το αποτέλεσμα δεν μπορούμε να το προβλέψουμε. Για παράδειγμα, στη ρίψη ενος ζαρίου τα πιθανά αποτελέσματα ειναι: Ω = {1,2,3,4,5,6}, κάθε αποτέλεσμα ας υποθέσουμε οτι αποτελεί και ενα ενδεχόμενο ξεχωριστά, δηλαδή : Α={1} , Β={2} , Γ={3} , Δ={4} , Ε={5} , Ζ={6}. Οπότε δεν ξέρουμε σε μια ρίψη αν πραγματοποιήθει το Α,Β,...,Ζ ενδεχόμενο. Γι’αυτό το λόγω, δημιουργήθηκε η ανάγκη να αντιστοιχίσουμε σε κάθε ενδεχόμενο ενα αριθμό, ο οποίος θα είναι ενα μέτρο της “προσδοκίας” με την οποία αναμένουμε την πραγματοποίηση του. Τον αριθμό αυτό τον ονομάζουμε πιθανότητα του ενδεχομένου. Επομένως για το παράδειγμα μας, έχουμε αντίστοιχα : P(A) , P(B) , P(Γ) , P(Δ) , P(Ε) , P(Ζ).
Στο παράδειγμα με τις ρίψεις ενός ζαρίου, η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί το ενδεχόμενο Α, δηλαδή να φέρουμε (1) ειναι P(A)=1/6, αντίστοιχα και οι πιθανότητες και για την πραγματοποίηση των Β, Γ, Δ, Ε, Ζ ενδεχομένων ειναι 1/6. Τα ενδεχόμενα Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ ονομάζονται ισοπίθανα καθώς, με ένα αμερόληπτο ζάρι, πραγματοποιούνται με τις ίδιες πιθανότητες.
Στο ίδιο πείραμα τύχης μπορούμε να ορίσουμε και άλλα ενδεχόμενα όπως : Κ={να φέρουμε ζυγό αριθμό (2,4,6)} και Π={να έρθει περιττός αριθμός (1,3,5)}, παρατηρούμε οτι και πάλι τα ενδεχόμενα ειναι ισοπίθανα, έστι η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί το ενδεχόμενο Α είναι 1/2 , αντίστοιχα και για το ενδεχόμενο Β, η πιθανότητα ειναι 1/2 . Οι πιθανότητες αυτές μπορούν να εξαχθούν χωρίς να ορίσουμε τα ενδεχόμενα Κ και Π, αλλά χρησιμοποιώντας τα παραπάνω ενδεχόμενα, δηλαδή : P(ζυγός) = P(Β) + P(Δ) + P(Ζ) = 1/6 + 1/6 + 1/6 = 3/6 = 1/2 , αντίστοιχα P(περιττός) = P(Α) + P(Γ) + P(Ε) = 1/6 + 1/6 + 1/6 = 3/6 = 1/2.
Ν(Κ) ονομάζουμε το πλήθος των στοιχείων που περιλαμβάνει το ενδεχόμενο Κ , στο παράδειγμα μα το ζάρι το ενδεχόμενο Κ περιέχει 3 στοιχεία , τα (2,4,6) , άρα Ν(Κ) = 3 , αντίστοιχα Ν(Π) = 3 και Ν(Ω) = 6. Επομένως , η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί το Κ είναι Ν(Κ)/Ν(Ω) = 3/6 = 1/2 .
‘Ετσι έχουμε τον κλασσικό ορισμό της πιθανότητας , ο οποίος διατυπώθηκε από τον Laplace το 1812 : P(A) = N(A)/ N(Ω) . Από τον οποίο προκύπτουν βασικές ιδιότητες :
• P(Ω) = Ν(Ω)/Ν(Ω) = 1Στο παράδειγμα με τις ρίψεις ενός ζαρίου, η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί το ενδεχόμενο Α, δηλαδή να φέρουμε (1) ειναι P(A)=1/6, αντίστοιχα και οι πιθανότητες και για την πραγματοποίηση των Β, Γ, Δ, Ε, Ζ ενδεχομένων ειναι 1/6. Τα ενδεχόμενα Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ ονομάζονται ισοπίθανα καθώς, με ένα αμερόληπτο ζάρι, πραγματοποιούνται με τις ίδιες πιθανότητες.
Στο ίδιο πείραμα τύχης μπορούμε να ορίσουμε και άλλα ενδεχόμενα όπως : Κ={να φέρουμε ζυγό αριθμό (2,4,6)} και Π={να έρθει περιττός αριθμός (1,3,5)}, παρατηρούμε οτι και πάλι τα ενδεχόμενα ειναι ισοπίθανα, έστι η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί το ενδεχόμενο Α είναι 1/2 , αντίστοιχα και για το ενδεχόμενο Β, η πιθανότητα ειναι 1/2 . Οι πιθανότητες αυτές μπορούν να εξαχθούν χωρίς να ορίσουμε τα ενδεχόμενα Κ και Π, αλλά χρησιμοποιώντας τα παραπάνω ενδεχόμενα, δηλαδή : P(ζυγός) = P(Β) + P(Δ) + P(Ζ) = 1/6 + 1/6 + 1/6 = 3/6 = 1/2 , αντίστοιχα P(περιττός) = P(Α) + P(Γ) + P(Ε) = 1/6 + 1/6 + 1/6 = 3/6 = 1/2.
Ν(Κ) ονομάζουμε το πλήθος των στοιχείων που περιλαμβάνει το ενδεχόμενο Κ , στο παράδειγμα μα το ζάρι το ενδεχόμενο Κ περιέχει 3 στοιχεία , τα (2,4,6) , άρα Ν(Κ) = 3 , αντίστοιχα Ν(Π) = 3 και Ν(Ω) = 6. Επομένως , η πιθανότητα να πραγματοποιηθεί το Κ είναι Ν(Κ)/Ν(Ω) = 3/6 = 1/2 .
‘Ετσι έχουμε τον κλασσικό ορισμό της πιθανότητας , ο οποίος διατυπώθηκε από τον Laplace το 1812 : P(A) = N(A)/ N(Ω) . Από τον οποίο προκύπτουν βασικές ιδιότητες :
• P(0) = Ν(0)/Ν(Ω) = 0
• Για κάθε ενδεχόμενο Α ισχύει : 0 ≤ P(A) ≤ 1 , καθώς το πλήθος των στοιχείων ενός ενδεχομένου ειναι ίσο ή μικρότερο απο το πλήθος των στοιχείων του δειγματικού χώρου (Ω).
Οι πιθανότητες ειναι πόλυ χρήσιμες, τις συναντάμαι και τις επικαλούμαστε καθημερινά :
Οι πιθανότητες ειναι πόλυ χρήσιμες, τις συναντάμαι και τις επικαλούμαστε καθημερινά :
- Τι πιθανότητες έχω να προλάβω το λεωφορείο το πρώι;
- Τι πιθανότητες έχω να με εξετάση στο μάθημα ο καθηγητής;
- Τι πιθανότητες έχει να βρέχει το Σάββατο;
- Τι πιθανότητες έχει να πάρει πρωτάθλημα ο Παναθηναικός; Και πολλές άλλες καθημερινές χρήσεις των πιθανοτήτων , παρ' όλα αυτά, αν οι πιθανότητες δεν ειναι με το μέρος σας , μην το βάζετε κάτω η τύχη μπορεί να μένει δίπλα σας...:)